Bitter Bunny (2012)

Zaječická madzi owawa (Saidschitzer Bitter Wasser, Sedlitz Water) ndi mankhwala achilengedwe odziwika padziko lonse lapansi omwe ali ndi mbiri yakale. Wodziwika kuyambira m'zaka za zana la 17 m'maiko otukuka, sanaloledwe Zaječická madzi owawa kusowa pa encyclopedia iliyonse yosindikizidwa. Dzina lakuti "Zaječická" linagwiritsidwanso ntchito ngati muyezo wa khalidwe ndi zotsatira, zomwe zinkatsanzira nthawi zambiri.

Pafupifupi makampani onse azachipatala padziko lonse lapansi azaka zapitazi komanso zaka zana zisanachitike Seidlitz ufa, zomwe ngakhale zinalibe kanthu ndi madzi a Zaječická (kapena Sedlecká), koma adagwiritsa ntchito dzina lake lodziwika. Kotero ife tikhoza kuyang'ana mbiri ya kugwiritsiridwa ntchito kwa chilengedwe chapaderachi, chomwe tingagwiritsebe ntchito ngakhale lero.

---

Mudzi wa Zaječice u Mostu

Malipoti akale kwambiri olembedwa za Zaječice kuyambira 1413. Dzina la mudzi wa Zaječice limachokera ku akatswiri a zinenero kuchokera ku dzina la mpando wa "anthu a Zaječice". M'kupita kwanthawi, malo achonde omwe ali pafupi ndi malo a Bílin a Lobkovics, omwe anali ndi Zaječice pamodzi ndi Bečov mpaka kumapeto kwa nkhondo yoyamba yapadziko lonse. Mudziwu unakhudzidwa ndi zochitika zankhondo kuyambira m’zaka za m’ma 15 ndiponso pambuyo pake pa Nkhondo ya Zaka Makumi Atatu, pamene, mofanana ndi anthu ena a m’deralo, unatenthedwa, kuwonongedwa ndi kumangidwanso.

---

Kupezeka kwa akasupe amchere owawa mu 1717

Zaka za zana la 18 zidabweretsa kusintha kwaulimi wa Zaječice, Bečov, Sedlec, Korozluk ndi Vtelno. Panthawiyo, pafupi ndi mudzi woyandikana nawo wa Sedlec, pa malo a Order of Crusaders ndi Red Star, katswiri wodziwika bwino wa balneologist Dr. Friedrich Hoffmann (dokotala waumwini wa mfumu ya Prussia) otchedwa "madzi owawa". Dokotala uyu, yemwe adakhala pakati pa 1610 ndi 1742, anali m'modzi mwa oyamba kuzindikira zopindulitsa zamadzi amchere osiyanasiyana pa matenda amtundu uliwonse ndipo adayang'ana moyo wake wonse pakusaka akasupe ochiritsa.

Dr. Friedrich Hoffmann anasamukira makamaka m'dera la Podorušno Horá, komanso kwina kulikonse, pa malo a Šporková pafupi ndi Kuksu, ndipo ambiri mwa magwero athu otsogola ali ndi mbiri yabwino kwa iye. "Madzi owawa” anapeza ku Zaječice mu 1717. Madokotala a nthawiyo ankalimbikitsa kumwa madzi owawa kuti asakhumbe kudya, kunenepa kwambiri, matenda a m’mimba ndi ndulu, matenda a mitsempha ya m’mitsempha, matenda a pakhungu, ndiponso matenda a minyewa.

Dr. Friedrich Hoffmann adafalitsa zomwe adapeza mu 1725 m'buku "Der zu Sedlitz in Böhmen neu entdeckte bittere purgierende Brunnen", zomwe zinadzutsa chidwi chachikulu, chifukwa Dr. Hoffmann anafotokoza kuti mchere umene umapezeka chifukwa cha nthunzi wa madziwa ndi wofanana ndi wowawa Mchere wa Epsom ku England, odziwika kwambiri ndi ofunidwa.

Franz Ambrosius Reuss, katswiri wodziwa zamatsenga, ndiye amasindikiza buku lolembedwa m'Chijeremani ku Prague mu 1791. Das Saidschützer Bitter-Wasser physikal, chemisch und medizinisch beschrieben.

---

Malo Osungira Madzi Owawa Oyamba (1770)

Kukula kwa kugwiritsidwa ntchito kwa masika kunasokonezedwa Austria-Prussia Nkhondo ya Silesia, pomwe zopereka zambiri kumagulu a adani m'gawo la Mosteck ndikuyesetsa kupulumutsa katundu zidasokoneza chidwi ndi bizinesi yayikulu.

Cha m'ma 1770, Matyáš Loos, mbadwa ya Zaječice, adapeza "madzi owawa" pamtunda wake ndi phindu lalikulu, adayamba kuwapopa ndikugawa. Njira ya anthu wamba yochitira bizinesi ndiye idakula kwambiri m'derali. Inali ntchito yoyamba ya migodi yomwe imatchedwa "ma shafts a alimi" m'chigawo cha mapiri a Pod Ore.

Matyáš Loos adayamba kulemera molawirira kwambiri kuchokera ku bizinesi yake, ndipo kuchokera pazogulitsa "madzi owawa" adamanga tchalitchi ku Zaječice kumapeto kwa 1780, yomwe adapatulira. Ferdinand waku Castile.

---

1781 - Prameny atengedwa ndi malo a Lobkovice

Akasupe a “madzi owawa” anakhala malo ofunika kwambiri. Madzi anagawidwa m'mabotolo amiyala, Order of the Crusaders inadzaza mabotolo agalasi ndi madzi m'nyumba ya amayi awo ku Prague, zomwe zinali zosowa panthawiyo. Ndalama zochokera ku akasupe zinaika chidwi cha manor a Lobkovice, mu 1781 zitsime zinalembedwa, zitsime zaumwini za alimi ang'onoang'ono zinathetsedwa ndipo okhawo amphamvu ndi olemera okha ndi omwe anatsalira mu kayendetsedwe ka nyumbayo. (Zowonadi, izi zikugwiritsidwabe ntchito bwino lero).

Chilichonse chomwe chingawononge madziwo chinatsukidwa ndikuchotsedwa, makamaka kutuluka kwa madzi pamwamba. Kenako madzi owawawo ankawathira m’mabotolo olembedwa mwala. Ku Zaječice kunali zitsime 23 panthawiyo. Madzi owawa a Zaječická adasindikizidwa ndi sitampu yapadera ku Prague akatumizidwa kunja, chifukwa nthawi zambiri pamakhala nkhani zabodza.

---

Madzi owawa ochokera kumidzi yozungulira

Panalinso chidwi chowonjezeka m'madera ozungulira chuma chomwe akasupe opindulitsa anabweretsa. Mu oyandikana nawo Korozluky, amene anagulidwa ndi Helle ndi Mendel, anali ndi chitsime chokumbidwa ndi kasupe wa madzi owawa, anachipopera ndi kuchitumiza kunja, ndipo mwanjira imeneyi anayamikira kwambiri malowo ndi bwalo pazachuma. Anapopanso madzi owawa Rudolice pafupi ndi Ambiri ku Gut Kahn estate, ndipo zolemba zotsatsa za iye zidasindikizidwa pano kuyambira 1826 mpaka Nkhondo Yoyamba Yapadziko Lonse.

Madzi owawa ochokera pafupi ndi Bylan u Mostu adakulanso kwambiri. Komabe, madzi awa sanali zoona madzi owawa a mtundu sulphite-magnesium, koma anali sulphite-magnesium-sodium madzi, amene Mkhalidwe woipa ndi zovuta kuvomerezedwa ndi thupi la munthu. Chifukwa cha zovuta zolembera mawu akuti Bylany, madzi a Bylan anali ndi mayina osiyanasiyana: Pillna Bitterwasser, Pülna Bitter Wasser, Püllnauer Bitterwasser, Pillnaer Bitter Wasser ndi zina zotero.

Mu 1820, wamalonda A. Ulbrich anabwereka akasupe, anamanga nyumba ya spa m'mudzimo, ndipo anayamba kuthira madzi amankhwala m'mabotolo oyambirira ndikuwatumiza kunja kochuluka. Madzi amchere a Bylan adatumizidwa kunja pafupifupi ku Europe konse mpaka kumayambiriro kwa Nkhondo Yachiwiri Yapadziko Lonse.

Kukula kwa Zaječice ngati malo okhala, kumanga Laboratory

Kuchokera kumalo owonetserako osungidwa bwino ku Zaječice, zikuwonekeratu kuti malowa adapanga mawonekedwe a spa. Zolembazo ndi nyumba za 12, 10, 14, 1 ndi 4.

Chapakati pa zaka za m'ma 19, madera ena anamanga nyumba za anthu olipidwa pamodzi ndi mabanja awo. Kusamalira madzi owawa a Zaječice pambuyo pake kudatengedwa ndi malo a Lobkovice. Kuti asamavutike kuyenda, madzi ankakhuthala chifukwa cha nthunzi ndipo ankagwira ntchito kwambiri poika maganizo pawo. Chakumayambiriro kwa zaka za m'ma 19, dera la Zaječice linali lopereka madzi owawa ku Ulaya.

---

Masiku ano a Zaječické madzi owawa

Pakalipano, madzi owawa a Zaječická ndi zotsatira zake zopindulitsa ndizodziwika kwambiri ku Asia, makamaka ku China, komwe amatchedwa "buluu wolemekezeka" chifukwa cha kuyika kwake kwa buluu wa cobalt. www.sqwater.com.